Kopalnia węgla

[Mikołaj Teodor Zienewski]

kopalnia węgla

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Węgle kopalne – skały osadowe powstałe w wyniku gromadzenia się i późniejszego przeobrażenia szczątków roślinnych. Złożone są z szeregu związków organicznych oraz mineralnych składników nieorganicznych i wody. Zawierają pierwiastki: węgiel, tlen, wodór, azot i siarkę. Mogą w nich występować także pewne ilości pierwiastków rzadkich, np. arsen, uran czy german.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

[Mikołaj Teodor Zienewski]

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Elementarny składnik węgla kopalnego to macerał. Powstaje on w wyniku uwęglenia materiału roślinnego. Przykłady macerałów to: kutynit, sporynit, telinit, witryn. Rodzaj macerału ma istotny wpływ na własności węgla.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Wyróżnia się kilka gatunków węgli kopalnych, w zależności od zawartości pierwiastka węgla:

torf (<60%)
węgiel brunatny (62−75%)
węgiel kamienny (75−97%)
antracyt (92−95%)
szungit (do 99%)

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Węgiel kamienny może zawierać różne składniki (litotypy, czyli odmiany petrograficzne):

fuzyn: węgiel włóknisty o barwie ciemnoszarej lub czarnej – występuje w postaci cienkich pasemek czasem soczewek; brudzi palce. Głównym jego składnikiem (mikrolitotypem) jest fuzyt.
duryn: węgiel matowy – odznacza się dużą twardością. Głównym jego składnikiem jest duryt.
witryn: węgiel błyszczący. Głównym jego składnikiem jest witryt.
klaryn: węgiel półbłyszczący. Głównym jego składnikiem jest klaryt.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Węgle kopalne dzieli się na 3 grupy, w zależności od rodzaju materii roślinnej, z której powstały:

węgle humusowe (humulity), utworzone ze szczątków flory lądowej, są one najbardziej rozpowszechnione i najważniejsze pod względem gospodarczym,
węgle sapropelowe (sapropelity), utworzone ze szczątków flory wodnej, występują w znacznie mniejszej ilości niż węgle humusowe, zazwyczaj jako cienkie ławice lub soczewki w ich obrębie,
węgle liptobiolitowe (liptobiolity), powstają z nagromadzenia żywiczno-woskowych składników roślin.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Przeróbka węgla   
Zgazowanie → Gaz generatorowy
wodny
powietrzno-wodny
powietrzny
Odgazowanie (gazownictwo, koksownictwo, wytlewanie)
Gaz węglowy
Benzol
Siarczan amonu
Smoła
Koks
Uwodornianie
Benzyna
Oleje
Diesla
opałowe
smarne

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Kopalnia węgla kamiennego (KWK) – rodzaj kopalni, w której wydobywa się węgiel kamienny z pokładów położonych pod ziemią metodą odkrywkową lub głębinową.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Kopalnia węgla kamiennego jest zazwyczaj dużym zakładem, zatrudniającym od kilkuset do kilku tysięcy osób, zdolnym do wydobywania, obróbki i przygotowania węgla do transportu. W kopalni znajdują się maszyny i urządzenia umożliwiające wydobycie, obróbkę i załadunek surowca. Do najważniejszych obiektów na terenie kopalni zalicza się szyby górnicze, wraz z wieżami szybowymi, łaźnie, budynki administracyjne, zakład obróbki węgla, suszarnie, płuczki, sortownie, lampownie, bocznice kolejowe, rampy, place ładunkowe i inne.

W podziemnej części kopalni znajdują się wyrobiska górnicze, które najczęściej zajmują powierzchnię kilku kilometrów kwadratowych na różnych poziomach wydobycia.

Zazwyczaj każda z kopalń posiada również własną zakładową straż pożarną, punkt medyczny oraz drużynę ratowników górniczych. Ponadto nad bezpieczeństwem pracowników kopalń czuwają specjalnie powołane w tym celu zespoły ratownictwa górniczego.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

W wyniku eksploatacji złóż podziemnych następuje zwiększone ryzyko licznych zagrożeń mających wpływ dla środowiska, gospodarki, otoczenia społecznego oraz życia samych górników. Należą do nich szkody górnicze, obniżanie poziomu wód gruntowych, zalanie wyrobiska przez kurzawkę, wdarcie się wody, zatrucia toksycznymi gazami, odwrócenie prądu powietrza, pożary zarówno w kopalni, jak i hałd z odpadami kopalnianymi, zawały wyrobiska, wybuchy pyłu węglowego, wybuchy metanu, zalanie kopalń, wyrzut skał i zwiększone ryzyko wypadków przy maszynach będące konsekwencją warunków w kopalni węgla kamiennego.

Osobną kategorię zagrożeń stanowi wpływ spalania węgla zarówno w wyniku niskiej emisji jak i w elektrowniach węglowych.

[Mikołaj Teodor Zienewski]

[Mikołaj Teodor Zienewski]

[Mikołaj Teodor Zienewski]

Ekwipunek górnika

Kilof górniczy – ręczne narzędzie w postaci wydłużonego, zaostrzonego, czasem nieco zakrzywionego klina, nasadzonego na stylisko drewniane. Kilof służy do rozdrabniania większych części skalnych i wstępnego rozdrabniania twardego podłoża. W wielickiej kopalni zachowało się wiele narzędzi kopackich, m.in.: kijania – XVIII-wieczne kilofy żelazne ze spiczastym końcem, kogutki – małe kilofki z jednej strony zakończone spiczasto, a z drugiej płasko w formie młota bądź ostrza siekiery.